跳至內容

Portal:Siā-hōe

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Siā-hōe Mn̂g-kháu-ia̍h

Chi̍t-ê siā-hōe sī hō͘-siōng keng-kòe liân-sòa ê koan-hē sio kau-chhap ê chi̍t tīn lâng, he̍k-chiá sī chi̍t-ê kong-ke sio-siâng tē-lí ia̍h hi-gí (virtual) tē-he̍k, sio-siâng lī-ek, sio̍k tī kâng-khoán ê chèng-tī khoân-le̍k kap chi-phòe-sèng ê bûn-hòa ǹg-bāng ê tōa siā-hōe sêng-kûn. Jîn-lūi ê kok khoán siā-hōe sī chiàu in tī kong-ke chi̍t khoán te̍k-sû bûn-hòa kap chè-tō͘ ê kò-jîn chi kan ê koan-hē sek-iūⁿ teh sán-seng sèng-chit. Bó͘ chi̍t-ê siā-hōe ē-tàng ēng i só͘-sio̍k sêng-oân ê hia khoán koan-hē lâi kì-su̍t. Tī siā-hōe kho-ha̍k, khah-tōa ê siā-hōe tiāⁿ piáu-hiān chhut chiâⁿ-chân ia̍h sī chhù-kûn-thé lāi-bīn ê chi-phòe sek-iūⁿ.

Kòe-soán ê bûn-chiuⁿ

Chêng 6 sè-kí ê Lydia gîn-kak, ēng electrum (chū-jiân ê kim-gîn ha̍p-kim) chù-chō.
Chîⁿ sī lâng ēng lâi kah mi̍h-kiāⁿ he̍k-chiá ho̍k-bū sio kau-ōaⁿ ê chi̍t khoán mi̍h. Sè-kan ū chin chē bô-kâng khoán-sek teh si̍t-chè liû-thong ê chîⁿ, sī í chóa-phiò ia̍h gîn-kak téng hêng-sek chûn-chāi, ia̍h to̍h sī hoè-pè, he̍k-chiá kóng thong-hòe. Tōa-hūn ê kok-ka lóng ū hoat in kok sú-iōng ê thong-hòe, pí-lūn Bí-kok ê bí-kim he̍k-chiá sī Hui-li̍p-pin ê peso. Lâng chi̍t-khai-sí sú-iōng chîⁿ ê sî, in siūⁿ-beh chhoē ē tòng-kú, koh thang î-chhi kè-ta̍t, jî-chhiáⁿ lī-piān chah leh kiâⁿ ê hāng-mi̍h, le̍k-sú-siōng thâu-chi̍t-ê ēng kim-sio̍k chù-chò gîn-kak-á ê kok-ka hō-chò Lydia, só͘-chāi tī kin-á-ji̍t Thó͘-ní-kî sai-pō͘, sî-kan sī iok-kî-lio̍k Chêng 650 nî.

Kòe-soán ê iáⁿ-siōng

20 sè-kí chhe Gín-á kang-lângCredit: Lewis W. Hine/National Child Labor Committee

1908 nî Lewis W. Hine só͘ hip Bí-kok South Carolina Newberry chi̍t keng hō chò Mollohan Mills ê pháng-chit kang-tiûⁿ ê gín-á pháng-se-kang (spinner).

Kòe-soán ê jîn-bu̍t

Rigoberta Menchú, 2009 nî
Rigoberta Menchú (1959 nî 1 goe̍h 9 ji̍t chhut-sì) sī Guatemala ê siā-hōe ūn-tōng-chiá. Menchú sī lông-ká chhut-sin, siàu-liân chham-ka lú-sèng khoân-lī ūn-tōng, chō-sêng i kap in tau ê lâng siū kun-sū chèng-hú ê ap-pek. I-ê lāu-pē tī khòng-gī ê sî hō͘ chèng-hú thâi--sí, hiaⁿ-ko kap lāu-bú mā hong hāi--sí. 1981 nî Menchú cháu-siám kòe Mexico, siū chāi-tē ê Thian-chú-kàu thoân-thé pó-hō͘, mā ka-ji̍p kok-chè-sèng ê tùi Guatemala chèng-hú ê hoán-khòng oa̍h-tāng, 1983 nî chhut-pán Góa, Rigoberta Menchú (I, Rigoberta Menchú), hō͘ sè-kan lâng chai-iáⁿ i-ê tāi-chì kap Guatemala ê būn-tê. 1992 nî i tit-tio̍h Nobel Hô-pêng Chióng; 2004 nî koh hō͘ Guatemala chóng-thóng Óscar Berger chhiáⁿ kòe pāng-chō kok-ka ê hô-pêng sū-bū. 2007 nî ê sî, Menchú sêng-li̍p goân-chū-bîn niá-chhōa ê chèng-tī ūn-tōng Winaq.

Lí kám chai-iáⁿ...

Nasi Kapau

Kòe-soán ê ín-kù

Friedrich Hayek
Friedrich Hayek, "The Use of Knowledge in Society", The American Economic Review (1945 nî 9 goe̍h)

Lūi-pia̍t

Koan-liân portal

Wikimedia